Якшур-Бӧдья ёрос:версиослэн висъяськемзы

Википедиысь материал
Пушкесэз ӵушемын Пушкесэз ватсамын
→‎Линкъёс: Ссылкаос
ч-п →‎Линкъёс: "Линкъёс" header - using AWB (8512)
18-тӥ чур: 18-тӥ чур:
Ёросын 19 пала культурая юртъёс, 22 библиотека, шаертодонъя ёрос музей, нылпи искусствоосъя школа, киужъёсъя юрт. Якшур-Бӧдья ёросын историлы сӥзем 44 паямтник, 11 тунсыко инты. 2001-тӥ арын йылпумъямын Якшур-Бӧдья черкогуртын Свято-Никольской черкез ӝутон. Ёросын ваньзэ-ӧвӧлзэ 12 школа, 2 школа-интернат, 6 школа-сад, 18 нылпи сад, ватсаса тодон-валан сётонъя 2 школа. Калыкез эмъяло Якшур-Бӧдья ёрос больницаын, 2 амбулаториын но 31 фельдшер-акушер пунктъёсын. Ёросын потэ «Рассвет» (1933) ёрос газет, солэн «Ошмес» (1991) бамез потэ удмурт кылын.
Ёросын 19 пала культурая юртъёс, 22 библиотека, шаертодонъя ёрос музей, нылпи искусствоосъя школа, киужъёсъя юрт. Якшур-Бӧдья ёросын историлы сӥзем 44 паямтник, 11 тунсыко инты. 2001-тӥ арын йылпумъямын Якшур-Бӧдья черкогуртын Свято-Никольской черкез ӝутон. Ёросын ваньзэ-ӧвӧлзэ 12 школа, 2 школа-интернат, 6 школа-сад, 18 нылпи сад, ватсаса тодон-валан сётонъя 2 школа. Калыкез эмъяло Якшур-Бӧдья ёрос больницаын, 2 амбулаториын но 31 фельдшер-акушер пунктъёсын. Ёросын потэ «Рассвет» (1933) ёрос газет, солэн «Ошмес» (1991) бамез потэ удмурт кылын.


== Ссылкаос ==
== Линкъёс ==
* [http://bodia.ru Якшур-Бӧдья ёросысь администрацилэн сайтэз] (Ӟ)
* [http://bodia.ru Якшур-Бӧдья ёросысь администрацилэн сайтэз] (Ӟ)
* [http://udmgossovet.ru/samoupravlenie/regions/yak-bodyinskiy Якшур-Бӧдья ёрос Кун Кенешлэн сайтаз] (Ӟ)
* [http://udmgossovet.ru/samoupravlenie/regions/yak-bodyinskiy Якшур-Бӧдья ёрос Кун Кенешлэн сайтаз] (Ӟ)

13:16, 15 Шуркынмонэ 2012 выллем версия

Якшур-Бӧдья ёрос
Герб Флаг
Якшур-Бӧдья ёрос Удмуртилэн карта вылаз
Центр Якшур-Бӧдья
Улӥсьёс
 - ваньмыз 23 813
 - плотность 13,4 адями/км²
Территория
 - ваньмыз 1778,4 км²


Якшур-Бодья (Якшур-Бӧдья) ёросУдмурт Республикае пырись ёрос. Интыяськемын шаерлэн шораз, Тыловай вырйылын 1778,4 квадрат иськем вылын, 63%-эз шобыртэмын нюлэсэн. Якшур-Бӧдья ёрос пыр бызё таӵе шуръёс: Мукшинка, Большая Умринка, Чур, Сылӥзь (Селычка), Оӵ (Иж) но мукет. Ёрослэн шорсюлмыз - Якшур-Бӧдья. Гожъёсыз тупало Эгра, Шаркан, Вотка, Дэри, Ува, Сьӧлта ёросъёсын.

Ёрослэн кылдэмез

Якшур-Бӧдья ёрос кылдытэмын ВЦИК-лэн Вотяк автономной областез люкон сярысь Постановлениезъя 15-тӥ июле 1929-тӥ арын. Отчы соку пыризы 13 сельсоветъёс, 131 гурт. 1921-тӥ арлы улӥсез - 22 сюрс 750 адями. Та вакытэ - 23 сюрс 100 мурт (2006-тӥ арлы). 59 %-эз удмуртъёс, 34 % ӟучъёс но мукет калыкъёс. Ёросэ пырись гуртъёслэн лыдзы та нуналлы - 91. 1963-тӥ арысен 1965-тӥ арозь Якшур-Бӧдья пыриз Эгра ёросэ. 1996-тӥ арын Якшур-Бӧдья ёросэ пыриз 12 сельсовет: Маляпочинка (Варавай), Мукши, Кӧкоран, Лынга, Пушкари, Сылӥзь, Вуж Ӟатча, Сьӧдӟи (Чернушка), Якшур, Чур, Ӵошкыт (Большие Ошворцы) но Якшур-Бӧдья.

Экономика

Ёросын улӥсьёс пӧлысь 75 % - эз музъем ужен выро. Ӟеч радъямын дӥськут, пыдкутчан вурон. 1941—1945 аръёсы Якшур-Бӧдья ёросын усьтӥськизы леспромхозъёс: Чуровской, Селычинский, Пастуховский. Та хозяйствоосын поттэм пу кошкылӥз Быдӟым ожлэн фронтъёсаз. Туннэ нуналлы Якшур-Бӧдья ёросын ужзэс радъяло 216 пала пӧртэм предприятиос но огазеяськонъёс. Соос пӧлысь валтӥсь инты басьтэ му вӧй поттон. Со сяна, азинске пу дасян, солэсь пӧртэм арбериос лэсьтон. Якшур-Бӧдья ёросысь Чур каргуртын усьтэмын силикат кирпич шуккон завод, Лынгаын - мебель дасянъя предприятие но мукет. Ёросын улӥсьёс пӧлысь 11 %-эз выро ужбергатонэн. Ёросын ӟеч азинске гурт удыс. 11 гурт хозяйствоын но 10 пала фермер огазеяськонъёсын будэто бакча емыш, ю нянь; пӧртэм пудо вордо.

Якшур-Бӧдья ёрос пыр ортче Иж-Глаз сюрес, озьы ик Иж-Пибаньшур чугун сюрес.

Культура

Ёросын 19 пала культурая юртъёс, 22 библиотека, шаертодонъя ёрос музей, нылпи искусствоосъя школа, киужъёсъя юрт. Якшур-Бӧдья ёросын историлы сӥзем 44 паямтник, 11 тунсыко инты. 2001-тӥ арын йылпумъямын Якшур-Бӧдья черкогуртын Свято-Никольской черкез ӝутон. Ёросын ваньзэ-ӧвӧлзэ 12 школа, 2 школа-интернат, 6 школа-сад, 18 нылпи сад, ватсаса тодон-валан сётонъя 2 школа. Калыкез эмъяло Якшур-Бӧдья ёрос больницаын, 2 амбулаториын но 31 фельдшер-акушер пунктъёсын. Ёросын потэ «Рассвет» (1933) ёрос газет, солэн «Ошмес» (1991) бамез потэ удмурт кылын.

Линкъёс