Фарер шормуӵъёс

Википедиысь материал
Фарер шормуӵъёс
Føroyar
Færøerne
Ошибка Lua в Модуль:Wikidata на строке 219: Функция для отображения значения не найдена.. Ошибка Lua в Модуль:Wikidata на строке 219: Функция для отображения значения не найдена..
Флаг Герб
Гимн: «Тон чебер, мынам музъеме»
Ошибка Lua в Модуль:Wikidata на строке 219: Функция для отображения значения не найдена..
Официальной кылъёс Фарер кыл и Дани кыл
Шоркар Торсхавн
Королева
Вылӥ комиссар
Премьер-министр
Фредерик X
Лене Мойелль Йохансен
Боардур оа Стайг Нильсен
Территория
• Ваньмыз
183-тӥ интыын
1393 км²
Улӥсьёс
• Дунъян (2020)
Плотность

51 628[1] адями (209-тӥ интыын)
37,1 адями/км²
ВВП
  • Ваньмыз (2017)
  • Адямилы быдэ

3 млрд. долл.
61,325 долл.
Валюта фарерская крона[d]
Интернет-домен .fo[d]
ISO код FO
МОК код FRO
Телефон код +298
Дырлэн зонаосыз UTC±0:00[d]

Фарер шормуӵъёс (фарер Føroyar, Фёройар — «Ыж шормуӵъёс»; дани Færøerne, норв. Færøyene) — Атлантической океанлэн уйшор люкетысьтыз архипелаг но Дания Королевствое пырись автономия. Шотландия (Шетланд шормуӵъёс) но Исландия куспы интыяськемын.

Этимологизы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Шормуӵъёслэн нимзы fearann («музъем») кельт кыллэсь кылдэмын. XV даурысен шормуӵъёсын Дания кузёяське, но датчанъёс соосты Fareyjar шуо («ыж шормуӵъёс» дани сямен).

Географизы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Шормуӵъёслэн шоркарзы но валтӥсь портсы Торсхавн кар луэ (отын улӥсьёслэн лыдзы — 20 885 пала адями). Со Стреймой шормуӵлэн лымшор-ӵукшорпал ярдураз интыяськемын. Фарер шормуӵъёсысь быдӟалаезъя кыкетӥ улон инты — Клаксвуйк (4773 мурт).

Фарер шормуӵъёс архипелаг 18 шормуӵлэсь сылэ, со пӧлысь 17-аз калык улэ. Валтӥсь шормуӵъёс: Стреймой, Эстурой, Судурой, Воар, Сандой, Бордой. Тужгес но бадӟымез — Стреймой (быдӟалаез 373,5 км²). Вань шормуӵъёслэн огъя басьтэм площадьзы — 1395,74 км².

Архипелагысен Исландия дорозь — 450 км, Норвегиозь — 675 км, Копенгагенозь — 1117 км. Экономической зарезь зона Фарер шормуӵъёс дурысен 200 зарезь милялы кыстӥськемын.

Шормуӵъёслэн тужгес но ӝужыт интызы луэ Эстурой шормуӵысь Слаттаратиндур нимо гурезь, со 882 метр ӝужда.

Улӥсьёссы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

2020-тӥ арын лэсьтэм дунъямъя Фарер шормуӵъёсын ог 51 628 адями улэ[1].

Калык уногес фарер кылын вераське; кыкетӥ кыл луыса дани кыл но туж вӧлмемын, малы ке шуоно азьло дыръя шормуӵъёсын Дания быдэсак кивалтэ вал.

Улӥсьёслэн лыдзы 1-тӥ толшоръя [2]
1970 1971 1972 1973 1974 1975 1976 1977 1978 1979
38 706 38 600 38 710 39 121 39 760 40 382 41 174 41 509 42 113 42 785
1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989
43 242 43 600 44 052 44 377 44 686 45 348 45 675 46 240 46 883 47 576
1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999
47 773 47 347 47 204 46 737 45 261 43 643 43 326 43 747 44 228 44 763
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009
45 343 46 131 46 945 47 653 48 152 48 303 48 125 48 268 48 311 48 613
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017
48 494 48 447 48 204 48 062 48 153 48 617 49 121 49 823

Улӥсь калыкъёс[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Калык Улӥсьёслэн лыдзы (2011)[3]
Фареръёс 45 361 (90,8 %)
Датчанъёс 1546 (3,1 %)
Исландецъёс 201 (0,4 %)
Англичанъёс 190 (0,3 %)
Филиппинъёс 103 (0,2 %)
Норвегъёс 99 (0,2 %)
Таецъёс 86 (0,1 %)
Румынъёс 67 (0,1 %)
Гренландиысь эскимосъёс 62 (0,1 %)
Сербъёс 57 (0,1 %)
Ӟучъёс 55 (0,1 %)

Шормуӵъёслэн тусъёссы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Территориослы люкиськемзы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Фарер шормуӵъёс люкемын куать улослы (фарер sýsla, sýslur, сисла) но 34 коммуналы, 2008-тӥ арозь сизьым бырйиськон округлы люкон но вал. Сислаос люкисько 120 каръёслы но коммунаослы[4].

Сислаослэн местной самоуправленизы ӧвӧл, соос пушкын центральной властьлэн представительёсыз луо сисельманъёс (sýslumaður).

Науказы[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]

Фарер шормуӵъёсын Торсхавнын асьсэлэн университетсы вань.

Фарер университет 1965-тӥ арын Фарер научной обществолэн тыршеменыз кылдытэмын вал (ачиз общество 1952-тӥ арын кылдэмын). Университетэ пыро куинь факультетъёс: Фарер кылъя но литературая, Наукая но технологияя, Историяя но социальной наукаосъя. Университет дася наукаосъя магистръёсты но бакалавръёсты. Отын 142 студент гинэ дышетске. Университетлэн бюджетэз луэ 19 миллион дани крона арлы быдэ.

Валэктонъёс[Тупатыны | бамлэсь кодзэ тупатоно]