Юнда

Википедиысь материал
Черкогурт
Юнда
бесерм. удм. Вуж Юнди́
57°52′52″ с. ш. 52°53′54″ в. д.HGЯO
Кун Россия Россия
Федераци Асмос Удмуртия
Муниципал ёрос Балезио
Гурт поселени Юнда
Историез но географиез
Нырысьсэ тодэ уськытон 1646
Часовой пояс UTC+4:00
Йӧскалык бесермянъёс, удмуртъёс, ӟучъёс
Лыдпусо тодметъёс
Почта интыпусэз 427524
Код ОКАТО 94204870001
Код ОКТМО 94604470101
Номер в ГКГН 0517641
Показать/скрыть карты
Юнда (Россия)
Точка
Юнда
Москва
Юнда (Удмуртия)
Ижевск
Точка
Юнда


Юнда — Балезино ёросысь черко гурт, интыяськемын ёрослэн лымшор-шунды пуксён люкетаз, Юнда шурлэн ярдураз, Балезино чугун сюрес станцилы матын (ог 15 иськем). XX даурлэн тямыстонэтӥ аръёсаз пичи гуртъёсты быдтэмен, Юнда гурт борды юнматӥзы Малая Юнда гуртэз но, нош вуж Юндаез Большая Юнда ниманы кутскизы. Кык Юндаосты герӟа шур вамен выж но 500 метр гинэ. Почталэн индексэз: 427524.

Гуртын али 160 пала хозяйство, 600 пала улӥсь лыдъяське. Улӥсьесыз пӧлын бесерманъёс, удмуртъёс, бигеръёс но ӟучъёс. Юнда гурт — Балезино ёросысь бесерман калыклэн центрез. Татын вӧлмемын бесерман наречилэнлэн юнда говорез.

Юнда — «Юндинское» муниципальной образованилэн но «Прогресс» ООО-лэн (азьло СПК «Свобода») центрзы. Юндаын интыяськемын шор ёзо школа, нылпи сад, культурая но киужъя юрт, почта, амбулатория, кык вузкаронни. Бесерман культураез утёнын бадӟым инты басьтэ крезъёсты мадӥсь ансамбль но музей. Та музей 1990 арын усьтэмын вал, али со Анисья Урасинова-Волковалэсь нимзэ нуллэ, отысь шедьтыны луэ гуртлэн кылдэмез, улэм-вылэмез сярысь.

1646 арын Юндалэн нимыз нырысьсэ документъёсын пумиське: Хвалынск утемын Карино станын вань, пе, Яндашевская пустошь, отын ик интыяськемын куинь починок; соос пӧлын Юнда гурт но.

«Юнда» шуон кыллэн кытысь потэмез сярысь пӧртэм версиос вань. Куд-огез шуэ, та гуртэз Идна батыр кылдытэм, солэн ним бордысьтыз ик, куд-ог куараос воштыса гинэ, берло потӥз Юнда кыл. Мукетъёсыз шуо, гуртлэн нимыз Касим нимо бигерен герӟаськемын шуыса. Тапала вуыса, со пыласькем шур вуэн. Бигер сямен, пе, ‘пыласькиз’ — юынды, озьы ик, калык верамъя, шурез нималлям. Берло вуиллям Юндаез кылдытӥсьёс но шурлэн нимызъя гуртсэс но нималлям. Нош Касим 5 иськем шур уллань кылдытэм Падера бигер гуртэз. Тодмо удмурт кылчи Тамара Тепляшина гуртлэсь нимзэ Дальлэн кыллюкамаз пумиськись юнда шуон кыллэн («юнда — это рыбачья мережа особого устройства»). Кызьы ваньмыз со вал зэмзэ, шуг вераны.

1836 арын гожтэм документъёсъя Юнда — со Глаз утемысь Омутнинской волостьысь починок, кытын 11 юрт, 161 улӥсь. Берло документъёсъя Юнда пыре ини Кестым волосте, нош 1913 арысен — Ягошур волосте.